25 lat temu Polska ratyfikowała Europejską Konwencję Praw Człowieka
Dokładnie 19 stycznia 1993 roku Polska ratyfikowała Europejską Konwencję Praw Człowieka, natomiast od 1 maja 1993 roku uznaje jurysdykcję Europejskiego Trybunału Praw Człowieka do przyjmowania skarg indywidualnych.
Celem twórców Konwencji było stworzenie zbiorowego systemu ochrony praw człowieka w oparciu o prawa zawarte w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, przyjętej przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w 1948 roku. Aktualnie stronami Konwencji jest 47 państw członkowskich Rady Europy. Na straży przestrzegania praw i wolności zagwarantowanych w Konwencji stoi Europejski Trybunał Praw Człowieka z siedzibą w Strasburgu (ETPC). Jako mechanizm ochrony tych praw wraz z prawem wniesienia skargi indywidualnej pozostaje nadal jedynym sądem międzynarodowym, do którego, po spełnieniu określonych warunków, ma dostęp każdy pokrzywdzony naruszeniem praw człowieka.
W ciągu 25 lat Trybunał wielokrotnie rozpatrywał skargi złożone przez polskich obywateli. Wyroki przeciwko Polsce dotyczyły przede wszystkim problemów o charakterze systemowym m.in. przewlekłości postępowań sądowych w sprawach cywilnych i karnych, zbyt długiego stosowania tymczasowego aresztowania, przeludnienia w zakładach karnych, braku adekwatnej opieki medycznej w aresztach i zakładach karnych. Stwierdzone przez Trybunał naruszenia Konwencji przez władze polskie dotyczyły także złamania zakazu tortur, poniżającego traktowania przez policję i przez strażników więziennych, naruszenia prawa do życia i braku efektywnego śledztwa dotyczącego wyjaśnienia okoliczności śmierci, naruszenia prawa do życia prywatnego i rodzinnego, naruszenia praw reprodukcyjnych kobiet, prawa do swobody wypowiedzi i wolności zgromadzania się, naruszenia prawa własności oraz zasad rzetelnego procesu.
Wyroki miały duży wpływ na polski system prawny i przyczyniły się do jego naprawy. Rezultatem tego procesu jest widoczny spadek wydawanych wyroków w polskich sprawach. W 2015 r. wydanych było 31 wyroków, w 2016 r. - 29, a w 2017 r. - 14.
W ramach obchodów 25-lecia ratyfikacji Konwencji przez Polskę w Komendzie Wojewódzkiej Policji w Szczecinie w dniach 8 i 10 maja bieżącego roku zostaną przeprowadzone szkolenia dla policjantów w zakresie przeciwdziałania stosowaniu tortur z podkreśleniem wagi orzecznictw Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.
nadkom. Barbara Czuba
